Doel van het afweersysteem
Het doel van het afweersysteem is het verdedigen van zichzelf en het buiten houden van micro-organismen, zoals bepaalde bacteriën, virussen, en fungi, en het vernietigen van alle infectieuze micro-organismen die het lichaam binnendringen. Dit vindt met name plaats door acties van de witte bloedcellen. Het afweersysteem kan in enkele gevallen ook hinder geven. Sommige ziekten en allergieën worden veroorzaakt door een overactief afweersysteem, gericht tegen de lichaamseigen cellen of tegen relatief onschuldige indringers, in plaats van tegen potentiële pathogenen. Reumatoïde artritis bijvoorbeeld, wordt veroorzaakt door aanval van het afweersysteem op de gewrichten, hetgeen schade veroorzaakt.
Afweermechanismen van het lichaam
Het afweersysteem bestaat uit verdedigingsmechanismen zoals mechanische barrières, witte bloedcellen en moleculaire componenten, zoals cytokinen, complement eiwitten en antilichamen. Mechanische barrières, ook wel bekend als fysieke barrières, worden beschouwd als de meest cruciale lijn van verdediging.
De aangeboren en het verworven afweersysteem
Het afweersysteem bestaat uit twee belangrijke onderdelen, het (aspecifieke) aangeboren en het (specifieke) verworven afweersysteem. Het aangeboren afweersysteem bestaat met name uit fagocyten, die niet-eigen cellen en organismen vernietigd, terwijl het verworven afweersysteem (de lymfocyten) leert van infecties en het lichaam de kans geeft tegen herhaalde infecties gemakkelijk te vechten.
Waar kan je cellen van het afweersysteem aantreffen?
Afweercellen zijn te vinden in het bloed, in gespecialiseerde lymfoïde organen zoals milt, lymfeklieren, thymus, tonsillen en beenmerg en vele andere organen zoals de huid en de longen.
Overige functies van het afweersysteem
Naast hun rol in immuunsurveillance, doden en opruimen van pathogenen, spelen de afweercellen een belangrijk rol in de regulatie van endocriene responsen. Psychiatrische patiënten hebben veelvuldig ontstoken hersenen: de afweercellen bevinden zich in een agressieve modus en zijn niet in staat hun onderhoudsfunctie te voltrekken. Zulke patiënten vertonen t.o.v. de algemene populatie vaker auto-immuunziekten zoals schildklierziekten. Fagocytische cellen zoals macrofagen spelen een belangrijke rol in wondgenezing en vorming van weefsels, terwijl de familie van dendritische cellen bekend staat voor het vermogen endocriene responsen te reguleren.
Immunisaties
Immunisaties maken gebruik van lymfocyten om de verdediging van het lichaam tegen ziekten te verhogen door training van deze cellen door die te richten op verzwakte of dode infectieuze cellen of antigenen (delen van eiwitten van infectieus materiaal of gevaar).
Samenvatting
Het afweersysteem, tezamen met andere systemen, handhaaft een gezonde lichaamshomeostase door het voorkomen van invasie van pathogenen en schadelijke kankercellen en voorkomt daarmee verstoring van lichaamsfuncties.
