Pranayama is Sanskriet प्राणायाम (prāṇāyāma) en betekent ‘controle van energie’ of ‘expansie van energie’. Pranayama is een van de acht ledematen van yoga die systematisch gecompileerd zijn door Patanjali (circa 200 B.C).
Prana is de brug tussen body, mind en bewustzijn. De innerlijke beweging van prana is de beweging van bewustzijn, denken, gevoelens en emoties. Ayurveda zegt dat ademhalen het fysieke deel van denken is en dat denken het fysieke deel van ademhalen is. Elke gedachte verandert ademhalen rhythmisch en elke ademhaling verandert denken rhythmisch. Wetenschappelijk onderzoek in het Westen bevestigt de yogaleer dat de relatie tussen ademhaling en emoties wederkerig is. Wanneer iemand gelukkig, vrolijk en rustig is, is de ademhaling rhytmisch. Wanneer iemand bezorgd is, angstig of nerveus is zijn/haar ademhaling onregelmatig en onderbroken. Oude Vedische zieners (rishi’s) ontdekten de complexe relatie tussen ademhaling en mentale activiteit en ontsluierden de kunst van pranayama. Door het controleren van onze ademhaling kunnen we onze mentale activiteit controleren.
Het geheim van pranayama
De rishi’s ontdekten ook de nauwe connectie tussen linker en rechterhersenhelft. Je hebt waarschijnlijk opgemerkt dat ademhalen door een neusgat makkelijker gaat dan door het andere neusgat en dan zich verplaatst naar het andere neusgat na een tijdje. Het wisselen van ademhalen door een neusgat naar de andere vindt elke 45-90 minuten plaats. Net als de linkerkant van je lichaam bestuurd wordt door de rechterhersenhelft en vice versa, is ademen door het linker neusgat beter in het activeren van de rechterhersenhelft en ademen door het rechter neusgat beter in het activeren van de linkerhersenhelft. De linkerhersenhelft staat voor de mannelijke energie en de rechterhersenhelft staat voor de vrouwelijk energie. De linkerhersenhelft staat voor logisch redeneren, onderzoek/analyse, agressie, competitie en beoordelen. De rechterhersenhelft staat voor liefde, compassie, intuïtie, kunst, poëzie en religie. Het geheim van pranayama is het geheim van omgaan met de vrouwelijke en mannelijke energie die in ons centraal zenuwstelsel werkzaam is. Tijdens de oefening nadi shodhanam (alternerende neusgat ademhaling) ademen we alternerend door linker en rechter neusgat en daarmee activeren we rechter en linkerhersenhelft respectievelijk. Wanneer yogis deze ademhalingsoefening beoefenen worden hun mannelijke en vrouwelijke energieën gebalanceerd. Wanneer deze energieën in balans zijn komt neutrale energie voor en kan men pure bewustzijn ervaren, hetgeen wordt aangeduid als Brahman.
De effecten van prana
Elke ademhaling inhaleert niet alleen zuurstof maar ook prana. Prana is de kosmische energie die creëert, preserveert en verandert. Dit is het fundamentele element van leven en bewustzijn. Prana is ook aanwezig in voeding. Daarom is het eten van vers gezond voedsel belangrijk voor het verhogen van prana in het lichaam en zodoende een gezond en gelukkig leven te leiden. Bewuste geleiding van prana in het lichaam leidt tot vitaliteit, fysieke sterkte, goede detoxificatie en uitstekende immuniteit en bovendien leidt het tot peace-of-mind, een ontspannen staat en mentale helderheid.
Yoga ademhaling en de stress-respons
Ons vermogen met stress om te gaan heeft invloed op hoe we verouderen. Een Harvard Medical School studie van 1.623 hartaanval overlevers toont aan dat wanneer individuen boos werden het risico op nog meer hartaanvallen verdubbelde ten opzichte van degenen die kalm bleven. In een studie van 5.716 mensen van middelbare leeftijd, hadden degenen met het beste zelfregulatie vermogen 50 keer meer kans te leven zonder chronische ziekten 15 jaar later als degenen met slechte scores op metingen van zelfregulatie. Ademhalen is de enige autonome functie die gemakkelijk gecontroleerd wordt door vrijwillige inspanning, die correctie toelaat van onbalans in de stressrespons.
Verbetering van levensduur en kwaliteit van leven door yogische ademhaling
Moderne wetenschap verklaart dat de lengte van het leven van een persoon wordt bepaald door het aantal ademhalingen. Yogis proberen tijd te ‘conserveren’ en de het leven van een mens te verlengen door de ademhaling te vertragen. Kwaliteit van leven is voor de meeste mensen belangrijker als een lang leven. Een belangrijke factor in kwaliteit van leven is kwaliteit van de mind. Stress, overstimulatie van zintuigen, overmatige verwachtingen en mentale onrust, verbruiken onze (levens)energie en vreugde. Yoga beoefening en spirituele beoefening biedt de weg naar het bereiken van vreugde, vrede en vrolijkheid in leven. Helaas is focussen van de mind moeilijk voor mensen die yoga beoefenen. Beginnen met ademhalingsoefeningen geeft direct effecten en is een uitstekende voorbereiding voor diepere meditatie.
Bron: professor Vasant Lad, Ayurveda
